મધ (Honey) એ પ્રાચીન સમયથી આયુર્વેદ અને દૈનિક જીવનમાં આરોગ્યવર્ધક પદાર્થ તરીકે ઓળખાય છે. સામાન્ય રીતે લોકો ઉનાળામાં મધના સેવન વિશે સંશય પામે છે કે ગરમીના સમયમાં મધ ગરમ પ્રકૃતિનું હોવાથી તે નુકસાનદાયક હોઈ શકે. પરંતુ સચોટ અને વૈજ્ઞાનિક રીતે જોવાઈ તો મધનું યોગ્ય રીતે અને યોગ્ય માપમાં સેવન ઉનાળામાં પણ લાભકારી બની શકે છે. ખાસ કરીને જ્યારે તેમાં Lakadong Turmeric જેવું શ્રેષ્ઠ કુદરતી તત્વ ઉમેરાય ત્યારે તેનો આરોગ્ય પર ખૂબ સારો અસર પડે છે.
1. મધની તાસીર અને ઉનાળાનો મોસમ:
આયુર્વેદ મુજબ મધ “ઉષ્ણ” તાસીર ધરાવતું છે એટલે કે તે શરીરમાં ગરમી પેદા કરવાનું કાર્ય કરે છે. પરંતુ તાસીરનો અર્થ એ નથી કે મધ ઉનાળામાં સંપૂર્ણ રીતે ટાળવું જોઈએ. તાસીરના આધારે માત્ર સેવનનો પ્રકાર અને સમય બદલવો જોઈએ. જો મધને સીધું ગરમ દૂધ કે ગરમ પાણી સાથે લેવાતું હોય, તો તે શરીરને વધુ ઉષ્ણ બનાવી શકે છે. પરંતુ જો તેને ઠંડા જળ, લીમડું પાણી, કે શરબતમાં મિશ્ર કરીને લેવાતું હોય, તો તે ઉનાળામાં પણ ખૂબ લાભકારી બને છે.
2. ઉનાળામાં મધના લાભો:
(a) ઉર્જા પૂરું પાડે: મધ એ કુદરતી શુદ્ધ શુગર (Fructose અને Glucose) નું સ્ત્રોત છે, જે ત્વરિત ઊર્જા આપે છે. ઉનાળામાં તાપમાને કારણે થાક, અલસપન અને ઊર્જાની અછત થતી હોય છે, ત્યારે મધનો એક ચમચો પાણીમાં ઉમેરીને પીવું તાજગી અને ઊર્જા આપે છે.
(b) ડિહાઇડ્રેશન સામે સહાયક: ઉનાળામાં તરસ વધે છે અને પસીનો વધુ આવવાથી પાણીની કમી થાય છે. મધ સાથે પાણી પીવાથી શરીરમાં ઇલેક્ટ્રોલાઇટ્સનું સંતુલન જળવાઈ રહે છે.
(c) પાચન સુધારે: મધના નિયમિત સેવનથી પાચનક્રિયા સુધરે છે. ઉનાળામાં ઘણીવાર પાચન તંત્ર ધીમું થઈ જાય છે. મધ લીંબુ પાણી સાથે લીધું જાય તો તે કબજિયાત દૂર કરે છે અને પાચન સુધારે છે.
(d) ચહેરાને તેજ આપે: ઉનાળામાં ત્વચા સુકાઈ જાય છે અને તેજ ગુમાવે છે. મધનો અંદરથી સેવન અને બહારથી ફેસપેક તરીકે ઉપયોગ કરવાથી ત્વચા મોંઘવારી રહે છે અને ચમકદાર બને છે.
(e) Allergy Relief: ઉનાળામાં થતી ધૂળ, રેતી અને પરાગકણો (pollen) Allergy ઊભી કરે છે. સ્થાનીક મધના નિયમિત સેવનથી allergy સામે પ્રતિકારક શક્તિ વધે છે.
3. ઉનાળામાં મધ લેવાનો યોગ્ય સમય અને રીત:
- સવારે ખાલી પેટ: એક ગ્લાસ લૂકવર્મ (Normal to slightly warm) પાણીમાં મધ અને લીંબુ મિક્સ કરીને પીવો.
- સાથે ઉમેરો Lakadong Turmeric: એક ચપટી લકડોંગ હળદર (Lakadong turmeric) ઉમેરીને લો – જે ઊંચા કર્ક્યુમિન લેવલ ધરાવે છે અને એન્ટી ઈન્ફ્લેમેટરી ગુણ ધરાવે છે.
- બપોરે થાક આવે ત્યારે: મધ શરબત કે લસ્સી સાથે પીવો.
- સાંજના સમયે: ફ્રૂટ ચાટમાં મધ ઉમેરીને લો.
નોંધ: ખૂબ ગરમ પાણી કે ચા/દૂધમાં મધ ન ઉમેરો. તેનાં ગુણધર્મ બગડી શકે છે.
4. મધથી ઉનાળાની ખાસ રેસિપીઓ:
(a) Honey Lemon Cooler:
- એક ગ્લાસ ઠંડું પાણી
- 1 ચમચી Sattvanik Honey
- 1 ચમચી લીંબુ નો રસ
- થોડું મીઠું અથવા કાળા મીઠા
(b) Honey Mint Sharbat:
- પુદીનાના પત્તા
- Sattvanik Honey
- લીંબુ
- બરફ
(c) Honey Fruit Bowl:
- તાજા ફળ (જેમ કે પપૈયા, તર્બૂચ, કેરી)
- Sattvanik Honey છાંટીને ફ્રૂટ ચાટ બનાવો
(d) Haldi-Honey Detox Drink:
- 1 ગ્લાસ નોર્મલ પાણી
- 1 ચમચી Sattvanik Honey
- 1/4 ચમચી Lakadong Haldi
- લીંબુનો રસ
(e) Honey Lassi:
- દહીં
- પાણી
- Sattvanik Honey
- એલચી પાવડર
5. કઈ રીતે પસંદ કરશો શુદ્ધ મધ અને હળદર?
ઉનાળામાં ડિહાઇડ્રેશન અને એનર્જી લોસ થી બચવા માટે યોગ્ય ગુણવત્તાવાળું મધ અને હળદર પસંદ કરવું અત્યંત મહત્વપૂર્ણ છે:
- Sattvanik Honey: 100% રો અને નેચરલ હોવું જોઈએ, કોઈ જ પ્રકારની શુગર એડ નથી. Sattvanik Honey સ્થાનિક ફૂલોમાંથી બનાવેલ છે – જેમ કે લીચી, અજમો, સાફેદી અને મલ્ટીફ્લોરા હની.
- Lakadong Turmeric: Meghalayaમાંથી લાવવામાં આવતી શ્રેષ્ઠ જાતની હળદર, જેમાં 7%થી વધુ Curcumin હોય છે. એન્ટીઈન્ફ્લેમેટરી અને ડિટોક્સ માટે શ્રેષ્ઠ છે.
- પેકિંગ પર પરીક્ષણની વિગતો જોઈને ખરીદો.
- લોકલ ટ્રસ્ટેડ બ્રાન્ડ પસંદ કરો.
નિષ્ણાતો શું કહે છે?
આયુર્વેદિક નિષ્ણાતો મુજબ, મધનું ઉનાળામાં સેવન હાનિકારક નથી જો તે યોગ્ય રીત અને માપમાં લેવાય. જ્યારે મધ સાથે Lakadong turmeric જોડાય છે, ત્યારે તેનો સ્વાસ્થ્ય પર ડબલ લાભ મળે છે – એક તરફ તંદુરસ્તી અને ઊર્જા, અને બીજી તરફ આંતરિક શુદ્ધિ અને રોગપ્રતિકારક શક્તિમાં વધારો.
નિષ્કર્ષ:
ઉનાળાની કડાકામાં જો તમે સાચી રીતથી અને યોગ્ય માપમાં મધ અને હળદરને તમારા દૈનિક જીવનમાં સામેલ કરો તો તે તમારા આરોગ્ય, ત્વચા અને ઊર્જા માટે ખૂબ લાભકારી સાબિત થાય છે. માત્ર એ સુનિશ્ચિત કરો કે તમે શુદ્ધ અને ગુણવત્તાવાળું મધ (જેમ કે Sattvanik Honey) અને શ્રેષ્ઠ જાતની હળદર (Lakadong Turmeric) નો જ ઉપયોગ કરો.
મીઠા સ્વાસ્થ્ય માટે મધ રાખો – એ પણ ઉનાળામાં!
